Schaatse op 't Saorbrook

Datum 2016-12-28
Type Verhaal
Auteur Maikel van Vugt



00037_img_20161228_0003.jpg

In het kort

Óngevier ter huuegte van de kantine op sportpark  SVB, loog vruuger 't Saorbrook, ein moerasgebied naeve de spaorlien Venlo - Eindhoven, aan de Baasdonkwaeg. Dit waas 't waegske det tösse de spaorlien en Café In 't Zandt richting Bolderboer ging. Officieel hoot die boerderie anders, maar in de volksmónd waas 't Bolderboer, net zoeë good det weej de daorachter liggende baek, de Boelderbaek neumde, dus net weer iets anders.

Bericht

Óngevier ter huuegte van de kantine op sportpark  SVB, loog vruuger 't Saorbrook, ein moerasgebied naeve de spaorlien Venlo - Eindhoven, aan de Baasdonkwaeg. Dit waas 't waegske det tösse de spaorlien en Café In 't Zandt richting Bolderboer ging. Officieel hoot die boerderie anders, maar in de volksmónd waas 't Bolderboer, net zoeë good det weej de daorachter liggende baek, de Boelderbaek neumde, dus net weer iets anders.In Blièrick waas 't Saorbrook de groeëtste waterplas wao 's-winters, as 't eine gas daag flink gevraore had, vuuel op woort geschaatst.As 't weer ens zoeë wied waas, dan haolde we de botjes, klömpkes of misschien waal de friese doorloupers te veurschien um alles te kontrellere. Meistal meus se dan iers 't ein en ander gaon reparere,  want de hak- en tieënstökskes wao de touw door meus,  ware dök aan vervanging toe. Veural op 't lets van d'n oorlog meus d'r dan duchtig geimproviseerd waere met van alles en nog wat, umdet zelfs ein ónneuzel stökske laer haos nörges mier te vinde waas.  Auk ginge we dan nog gauw efkes nao Wiel Janssen aan de Van Stockhemstraot, de vruugere Kerkhaofwaeg.  Wiel had dao ein werkplaats, zeg maar ein smeejerie en waat veur ós 't belangriekste waas, Wiel kós schaatse sliepe.  Det wilt zegge, allein maar de rechte iezers. Veur 't haol sliepe van kunstschaatse meus se nao de stad.  Veural as door strenge vorst 't ies keihard waas dan had se scherpe schaatse nuuedig .Weej ginge meistal nao 't Saorbrook umdet 't ies dao 't ierste droog en waat ós betrof, 't dichste beej waas.  Neemand had eine fiets dus de meus alles te voot doon. De Wassum waas ouk ein meugelikheid maar qua oppervlak kleiner. De Wassum waas ouk deeper en loog mier in ein gaat en daorum dan auk meistal pas ein paar daag later geschik um op te schaatse.Op beejgaond kaertje staon de twieë plasse (blauw) gesitueerd.'t Saorbrook waas veur 't schaatse 't meist in trek, zoeëdet 't dao in 't weekend bes waal drök kós zien. Ik mót ierlik zegge, det vónde weej neet zoeë leuk umdet we dan neet mochte hockieje en slingers make.Mei loog d'r waat snieë op 't ies of nao ein paar daag schaatse loog d'r al gauw ein laog sliepsel op.  Dan zoog se de barste neet good en de rómmel dae op 't ies loog, zoeëdet se mei ónverwach ónderoét gings.De minse oèt de buurt makde dan snieëschuuvers van ein plank met ein lange lat as steel en idderein  holp mei um dae snieë of 't schaafsel van de baan te vaege. Al gauw  óntstónd d'r dan ein binnebaan en eine boete-rink.Op de binnenste plak woort gehockied en det waas auk de plek veur diegene die woele zwiere op kunstschaatse. Op de boete-rink kós 't bes waal ens  gevaorlik zien, veural veur de kleintjes, want dao woorte slingers gemak, aevel allein as 't neet erg drök waas.  Eine gas man sprooke dan aaf  eine slinger te gaon make en ouk wae dan veurop zoel gaon.  Dan ginge ze geliek vertrekkend en zoeë hard meugelik schaatsend, achter elkaar,  in eine rits, door de ièrste baog en makde dan zoeëvuuel meugelijk vaart veur de twieëde baog.  Ein stök veur de twieëde baog, dreide de kopman zich um zoeëdet hae achteroèt reej, de twieëde pakde um stevig vast en de rest van de koedeljag klampde aan. Net veur daen baog smete de veurste twieë zich um, zatte de iezers schrap en de rest heel zich zoeë good meugelik vast. Door dae zwiep krege de letste schaatsers  zón vaart det 't eur de grutste meujte kosde um d'n drei te kriege.  En as dan die betreffende  gaste neet flot genóg puuetje euver deeje en daodoor d'n drei neet kreege, dan vlooge ze 't reet in of nog erger, de wal op. Óch we ware jónk en ein blauw plek mier of minder telde neet. 't Geluud det 't ies makde as zónne slinger euver 't ies ging det waas prachtig.  't Waas dan net of 't ies begós te zinge, aevel allein as d'r neet tevuuel barste in 't ies zote.Ik herinner mich nog ein veurval det plaatsvónd op 't ind van de oorlog, ik dink in januari of februari 1944 . 't Had al eine daag en nach flink geduuejd en 't ies waas ónbetrouwbaar door de vuuele scheure.  Det kósse met schaatse good merke umdet 't ies dan deinde op 't water. Weej schaatste dan toch nog en sprónge dan euver de wakke en slechte plekke, maar al met al woort 't alsmaar linker um nog op det ies te gaon.Op ein gegaeve moment woort 't tied um nao hoès te gaon en stónde weej nog met ein paar man aan de kant um de schaatse oèt te doon, toen aan de euverkant van 't Saorbrook ein patrouille “Grüne Polizei” aan kwaam loupe en die reepe nao ós of ze dao euver kóste staeke. Weej reepe truuk “jao kóm maar” hoewaal det persies ein stök waas wao 't ies 't slechtste waas. 't Ging dan ouk al gauw fout, want wao weej met ós gewich van eine elf of twelf jeurige nog euver 't ies schaatsde, dao zakde de ierste twieë man van die patrouille met volle bepakking metein door 't ies en stónde zeej tot borsthuuegte in 't ieskalde water te vlooke.  Weej wiste neet wie flot weej meuste wegkómme, want we hadde best waal kneip veur die fanatieke minse-jaeger. Weej hebbe d'r later nog dök euver gelache as we 't d'r euver hadde op schoeël.In daen tied vónde auk regelmaotig bómbardemente plaats op de brök en 't vleegveld en as weej 't gebróm van de vleegmesjienes in de vaerte al huurde, dan deeje we gauw ós schaatse oèt en rende nao Café In 't Zand. Ze hadde ós thoès en op schoeël gelièrd det asse de bómme huurdes fluite dan meus se dich veur de grónd goeëje um neet door róndvlegende scherve geraak te waere. As dan't aafwaergeschut, 't flak, begós te schete, dan meuste we ónder ein stevig aafdaak gaon staon um gèn vallende scherve op de kop te kriege.Nao de oorlog toen de verkennerie weer opgestart waas, hebbe we met de verkenners ónder leiding van ein paar leiders en elders, 't Saorbrook as iesbaan geëxploiteerd. Weej verkochte erwte-soep en hele de baan schoeën.Ik herinner mich nog eine kièr det, naodet 't geduuejd had , 't ies tamelijk slecht waas gewaore z.g. fondant-ies. 't Probleem waas det as 't weer ging vreere die hard bevraore broozels neet mièr te beschaatse ware. Die kreeg se dan ouk neet mier weg met de snieëschuuvers. We vrooge daorum  de brandwaer um water euver 't ies te spuite, zoeëdet d'r zich ein nieje gladde iesvloer kós vorme.  De brandwaer deej det toen neet, zoeëdet 't schaatse veur die periode veurbeej waas.  Maar waat gebeurde d'r toen 's-nachs ?  Langs 't spaor leep de Terbaek en die loog waat hoeëger dan 't Saorbrook.  D'r stónd zat water in op det moment en toen haet eemand 's-nachs 't taluud doorgestaoke, waodoor 't water van de Terbaek 't Saorbrook in leep en zoeë hadde we toen toch nog ein nieje iesvloer.De pliesie is naor aanleiding van klachte van de Spaorwaege nog kómme kieke um oèt te zeuke wae det gedaon had, maar zónder resultaat. De meiste van ós wiste good wae de schöldige waas, want dae woeënde vlak beej't Saorbrook maar dao woort,  althans taege de politie, neet euver gespraoke.  De schaaj  aan 't taluud  woort op verzeuk van de pliesie weer door ós hersteld en  daomeij waas 't veurval aafgedaon.Umdet 't al vruug duuster waas en weej nao 't aovendaete toch nog effe truuk woele um te schaatse, ging det allein in de tied det 't volle maon waas. Aaf en toe hebbe we ouk waal ens 't reet in brand gestaoke  um waat ekstra leech te hebbe, maar det kósse maar ein paar kièr doon.'t Gedeilte aope water van 't Saorbrook woort van jaor tot jaor kleiner door 't woekere van 't reet en andere waterplante. Umdet d'r gèn visclub
waas die dao iets aan deej, greujde 't Saorbrook lanksaam dich.  Daonao ginge we altied nao de Wassum schaatse.  Ik mein det dao wáál ein visclub actief waas  en dao woort de begreujing baeter beejgehalde.In 1948 toen Industrieterrein Groeët Boller gestalte kreeg en veuraan in de Wielder alles veranderde, woort de Boelderbaek verlag en hadde ze veur 't Saorbrook ouk ein nieje bestumming. n.l. puinplaats veur allemaol 't oorlogspuin. Daonao is d'r teeltgrónd euverhaer gegoeëjd en is 't sportpark 't Saorbrook aangelag, wao SVB noow zien velde haet.Heejmei waas 't Saorbrook, in zien oorsprónkelikke vorm,  allein nog maar ein stökske geschiedenis, wao minnigein nog schoeëne herinneringe aan haet.                                   Pierre Smeets (1933)